سابقه تأسیس و حضور موسیقی و تدریس آن به شکل نظری و در قواعد چارچوب علمی را می‌توان به دوران قاجار و تأسیس مدرسه دارالفنون و سپس هنرستان‌های موسیقی نسبت داد؛ اما، نخستین هنرستان ملی ایران در سال ۱۳۲۸ هجری شمسی توسط روح الله خالقی تأسیس شد.
هنرستان‌ها و دانشکده‌ها، دانش نظری و عملی موسیقی را به صورت توامان دنبال می‌کنند.
پس از مدتی این هنرستان، فضای جدی‌تری یافت و با عنوان مدرسه عالی موسیقی ملی نام‌گذاری شد. همزمان با این هنرستان، در سال ۱۳۴۴ هجری‌شمسی، رشته موسیقی در پردیس هنرهای زیبا تأسیس شد. این هنرستان تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، به مدیریت غریب‌کار و اساتیدی همانند خوتسیف، تارخانیان، مارتیروسیان و سنجری به فعالیت خود ادامه داد؛ اما، هنرستان عالی موسیقی و مدرسه ملی موسیقی در سال ۱۳۵۸ هجری شمسی تعطیل شدند.
پس از مدتی این دو مرکز با یکدیگر ادغام و پس از سال‌ها دو مدرسه با نام‌های مدرسه آهنگ‌ها و سرودهای انقلابی پسران و مدرسه آهنگ‌ها و سرودهای انقلابی دختران دایر شد؛ اما، این مدرسه بقای چندانی نداشت و در سال ۱۳۶۴ به تدریج از شدت برنامه‌های آن کاسته شد. در این مدرسه بیشتر از سازهای ایرانی همانند سنتور، تار و سه تار و کمتر از سازهای اروپایی همانند ویولن، پیانو و ساکسیفون استفاده می‌شد. در سال ۱۳۷۱ مرکز دیگری با نام هنرستان حوزه هنری با مدیریت رضا مهدوی تأسیس شد.
با تأسیس مدرسه دارالفنون، فضای آموزش موسیقی دستخوش تغییر و تحول شد.
در این هنرستان تنها موسیقی و آواز ایرانی رواج داشت. در سال ۱۳۷۸ برنامه مصوب و چشم‌اندازی توسط حسبن دهلوی ارائه می‌شود. بدین ترتیب دروسی از برنامه‌ها حذف و دروس دیگری جایگزین گشت. با این برنامه برای نخستین مرتبه، آهنگسازی از اولین دبیرستان تدریس شد. این برنامه تاکنون ادامه داشته و تغییرات کمی در آن ایجاد شده است.